Polish Symphony of Sorrowful Songs in Royal Albert Hall

Wednesday 4 September, 7.30pm

Programme:
Henryk Mikołaj Górecki: Symphony No. 3, Symphony of Sorrowful Songs (60 mins)

Artists:
Ruby Hughes soprano
Jennifer Johnston mezzo-soprano
BBC Symphony Orchestra
Osmo Vänskä conductor

___________________________________________________

Symphony of Sorrowful Songs was inspired  by a prayer inscribed on the wall of cell no. 3 in the basement of the Gestapo headquarters in Zakopane. The signature of Helena Wanda Blazusiakówna, and the words “18 years old, imprisoned since 26 September 1944″ were written under the prayer.

One of the songs  says:

No, Mother, do not weep,
Most chaste Queen of Heaven
Support me always.
“Zdrowas Mario / Ave Maria”

The first performance  of the Symphony with the  great Polish soprano Stefania Woytowicz  and conductor  Ernest Bour took place on 4 April 1977 at the Royal International Festival .

M.H. Górecki (1933-2010)

S. Woytowicz (1922-2005)

Stefania Woytowicz and Jerzy Katlewicz present a part of Symphony of Sorrowful Songs:

Moja piosnka / My song

Moja piosnka II
Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba
Podnoszą z ziemi przez uszanowanie
Dla darów Nieba….
Tęskno mi, Panie…

Do kraju tego, gdzie winą jest dużą
Popsować gniazdo na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą…
Tęskno mi, Panie…

Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony
Są, jak odwieczne Chrystusa wyznanie,
„Bądź pochwalony!”
Tęskno mi, Panie… […]

_____________________________________
My Song II
For that land where a scrap of bread is picked up
From the ground out of reverence
For Heaven’s gifts…
I am homesick, Lord!…

For the land where it’s a great travesty
To harm a stork’s nest in a pear tree,
For storks serve us all…
I am homesick, Lord!…

For the land where we greet each other
In the ancient Christian custom:
„May Christ’s name be praised!”
I am homesick, Lord!… […]

______________________________________

Cyprian Kamil Norwid was born in 1821 near Warsaw.  Largely self-taught, he left Poland at the age of 21, moving widely around Europe, befriended by Chopin among others, before travelling to America. Persistently dogged by financial crises, he was forced to return to Paris in 1854. There he spent the rest of his life, dying in a hostel for Polish insurrection veterans in Ivry in 1883.

CV from http://www.anvilpresspoetry.com/authors.asp?id=28&authors=1&editors=0&translators=0

Norwid was baptized here. This is a village Dąbrówka about 40 km west of Warsaw

Polski Dzień Matki / Polish Mother’s Day

W Polsce dzień Matki obchodzimy 26 maja każdego roku.
Przeczytaj, proszę, wiersz Zbigniewa Herberta pt.  Matka.
Mam także zaszczyt przedstawić jedną z polskich matek.

Miała na imię Jadwiga.

______________________________________________________

Mother’s Day is celebrated in Poland on May 26 each year.
Please, read the poem Mother by the Polish poet Zbigniew Herbert.
In addition, I have the honour of introducing to you one of Polish mothers.
Her name was Jadwiga.

______________________________________________________

Zbigniew Herbert – Matka

Upadł jej z kolan kłębek włóczki. Rozwijał się w pośpiechu i uciekał na oślep. Trzymała początek życia. Owijała na palec serdeczny jak pierścionek, chciała uchronić. Toczył się po ostrych pochyłościach, czasem piął się pod górę. Przychodził splątany i milczał. Nigdy już nie powróci na słodki tron jej kolan […].

______________________________________________________

Mother by Zbigniew Herbet

He fell from her lap like a ball of yarn. He unwound himself in a hurry and beat it into the distance. She held onto the beginning of life. She wound it on a finger hospitable as a ring; she wished to shelter it. He rolled down steep slopes, sometimes labored up mountains. He came back all tangled up and didn’t say a word. He will never return to the sweet throne of her lap. […].

Wehikuł czasu / A Time Travel Vehicle

Jadę do Poznania, miejsca urodzenia.

I am going to my native town Poznań.

Godne uwagi są secesyjne kamienice z końca XIX wieku w mojej rodzinne dzielnicy Jeżyce. Tutaj się urodziłam.

Noteworthy are Poznań’s  late-19th-century tenement houses in the Jeżyce district which represent a showcase of Poznań’s Secessionist architecture. I was born here.

Ciąg dalszy nastąpi.

To be continued.

Kapliczki … / Roadside shrines

…spotyka się na polskich drogach.  Zobaczysz tu więcej budynków, przypominających świątynki, a także posągów i krzyży, niż się spodziewasz.

… are found along country roads in Poland. One can see more buildings resembling small chapels, statues of saints and crosses than one would expect.

Był sobie król … / Once upon a time, there was a king …

Plac Stanisława w Nancy/ Stanislas Plaza in Nancy

Jeśli kiedykolwiek będziesz we Francji i odwiedzisz Nancy, pamiętaj iż jego olśniewające centrum stworzył polski król. Nazywał się Stanisław Leszczyński i panował w Polsce aż dwa razy. Jego rządy było krótkie i burzliwe, pełne niebezpieczeństw, jakby żywcem wyjęte z baśni lub przygodowej powieści. Bardziej stabilne i owocne były jego rządy jako księcia Lotaryngii.

If you ever travel to France and visit Nancy, remember that its dazzling centre has been created by a Polish king. His name was Stanislas Leszczynski and he was king not once but twice. His reigns were both short and turbulent, much like  legends or stories in adventure books. His time in power as Duke of Lorraine was more stable and successful.

Stanisław Leszczyński

Muszę najpierw opowiedzieć, co się działo za jego czasów w Polsce. Po latach pełnych chwały kraj został przekształcony w „karczmę zajezdną” przez agresywnych sąsiadów — Austrię, Rosję i Prusy na długo przed całkowitym rozbiorem terytorium. Prowadzono w Polsce obce wojny. Po śmierci wielkiego króla Jana III Sobieskiego tron polski zdobył podstępem August II Sas, znienawidzony przez Polaków.

First let me describe what was going on in Poland at that time.  After many years of glory and splendor the country had been turned into “a cheap road house” by its hostile neighbors — Austria, Russia and Prussia, long before its full partition between those three nations. Wars involving foreign powers were fought on Polish soil. After the death of the great king Jan III Sobieski, Augustus II of Saxony, hated by the Poles, won the Polish throne through an ignoble scheme.

Katarzyna Leszczyńska / Catherine, Leszczynski’s wife

W czasie wojny północnej (1700—1721) Augustus II zawarł sojusz z Rosją przeciwko Szwecji. Wówczas potężny magnat Stanisław Leszczyński, użył podstępu: porozumiał się ze królem Karolem XII i szwedzki monarcha pomógł mu zdobyć polski tron w r. 1704.

During the Northern War (1700—1721) Augustus II the Saxon allied himself with Russia against Sweden. Leszczynski, a powerful aristocrat outmaneuvered him by entering into a treaty with Carolus XII, king of Sweden.  The Swedish monarch helped him to obtain the Polish throne in 1704.

August II Sas / Augustus II the Saxon

Zdetronizowany i wygnany August II Sas ukradł królewskie insygnia i w akcie zemsty złupił potężne dobra Leszczyńskiego w Wielkopolsce. Mimo to koronacja Leszczyńskiego odbyła się w rok później. Insygnia ufundował Karol XII.

 Augustus II the Saxon, deposed and banished, stole, in retaliation, the Polish royal insignia and plundered Leszczynski’s private estates. Nevertheless, Leszczynski’s coronation took place one year later. King Carolus XII of Sweden presented the Polish king with new royal insignia.

Karol XII / Carolus XII / Karl XII

Panowanie Leszczyńskiego zakończyło się po przegranej Szwecji z Rosją w r. 1709. August II powrócił na tron i panował w Polsce aż do swojej śmierci w r. 1733. Leszczyńskiego i jego bliskich próbowało zabić: rodzina nieustannie ukrywała się i żyła w ubóstwie.

Leszczynski’s reign came to an end in 1709, after Sweden’s defeat in a war with Russia. Augustus II the Saxon retook the Polish throne and ruled Poland until his death in 1733. During this time Leszczynski and his family lived in poverty and had to hide from the king’s henchmen who were seeking to kill them.

Maria Leszczyńska, królowa Francji

Maria Leszczynska, queen of France

Niespodziewanie o rękę córki Leszczyńskiego, Marii, poprosił król Francji Ludwik XV, wybierając ją spośród kilkudziesięciu europejskich księżniczek. Sytuacja rodziny zmieniła się diametralnie, kiedy stali się rodziną francuskiego monarchy. Jednak luksusowe warunki nie zniechęciły Leszczyńskiego do ponownego sięgnięcia po polski tron. Po śmierci Sasa przywędrował do ojczyzny w stroju włóczęgi. Jego starania o tron, uwieńczone sukcesem, poparł Ludwik XV. Jednak wobec interwencji wojsk saskich i rosyjskich, musiał abdykować 3 lata później.

Unexpectedly Louis XV, king of France. asked for Leszczynski’s daughter’s hand in marriage. She had been chosen from dozens of European princesses. The union with French royals altered utterly the circumstances of the Leszczynski family.  However, the new riches did not diminish Leszczynski’s desire to sit once again on the Polish throne.  After Augustus’ death he set off for Poland disguised as a vagabond.  His struggles to regain power, supported by Louis XV led to a successful conclusion. Nevertheless, Leszczynski  had to abdicate in 1736, after the coalition of countries backing the Saxon rulers won  hegemony over   Poland. This same year he was named Duke of Lorraine and settled in Nancy.

Ludwik XV / Louis XV

Co zrobił dla Nancy? Przede wszystkim stworzył piękny plac wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa, otoczony wspaniałymi budowlami.

http://www.nancy-tourisme.fr/nancy-tourism/discover/history-and-heritage/unesco/stanislas-square/

Dzięki niemu powstały w mieście: ogrody, wodociągi, fontanny z wodą pitną, systemy oświetlenia i kanalizacji, a także drobne obiekty architektoniczne jak łuki triumfalne. Stanisław zapewnił mieszkańcom Nancy, byłej twierdzy, wiele ulicznych zabaw wypełnionych tańcami i spożywaniem smakołyków. Leszczyński był wyrafinowanym smakoszem i w jego kuchni „wynaleziono” Proustowskie magdalenki!

What did he do for the city of Nancy? First of all Leszczynski created a beautiful plaza, surrounded by magnificent buildings. Today the plaza has been placed on World Heritage List.

http://www.nancy-tourisme.fr/nancy-tourism/discover/history-and-heritage/unesco/stanislas-square/

Thanks to Leszczynski’s initiative many gardens, waterworks, fountains, lighting and sewage systems, as well as various architectural projects like several Arches of Triumph were created in Nancy. The new duke of Lorraine offered the people of Nancy, formerly a fortress city, merry festivals and celebrations where they enjoyed dancing and delicious foods. Leszczynski was a great gourmet and — attention — Marcel Proust’s famous madeleines have been “invented” in his kitchens.

Magdalenki Marcela Prousta / Marcel Proust’s madeleines

Stanisław Leszczyński wzniósł pomnik Ludwika XV w centrum placu. Brązową statuę zniszczono w czasie rewolucji 1789. Jego odbudowa była niemożliwa. Lud Nancy ufundował i postawił w tym miejscu statuę Stanisława Leszczyńskiego, która ciągle istnieje. Imię „Stanislasa” noszą liczne obiekty miejskie: nawet współczesny tramwaj nazywany jest „Stanem”.

Stanislaw Leszczynski had a statue of Louise XV erected in the center of the plaza. The bronze figure of the king was destroyed in the 1789 revolution. Installing a new one was not possible. Eventually people of Nancy founded and placed, in the same spot, a statue of  Stanislas Leszczynski which  stands there to this day. His name has been given to many features in Nancy: even the streetcar is called “Stan”.

Leszczyński był także wybitnym publicystą politycznym. Napisał, między innymi, dzieło zatytułowane Głos wolny wolność ubezpieczający. Uważa się ponadto, że jest twórcą pierwszej koncepcji zjednoczonej w pokoju Europy.

Leszczyński — Król Polski i Książe Lotaryngii czeka na wielką powieść o sobie.

Leszczynski was a notable political writer as well. He authored, among others, a work titled Voice of freedom, freedom’s guarantee. Moreover, he is considered to be the original source of the idea of a “European union united in peace.”

Leszczynski — King of Poland and Duke of Lorraine is waiting for a novel about his fascinating life.

Nasz Teatr / Our Theatre

Teatr Polski w Poznaniu należy do budynków, które lubię najbardziej. Ładna, choć skromna siedziba Teatru ma bajkowe czerwono-złote wnętrze przypominające bombonierkę. Nie budynek jest jednak najważniejszy, lecz – oczywiście – scena, dynamiczny zespół i miła widownia. Tutaj jako mała dziewczynka widziałam najznakomitsze utwory dramatyczne.

_____

Among many interesting buildings The Polish Theatre in Poznań belongs to my favorites.  This theatre is housed in a nice but humble structure whose magical red and gold interior resembles a bonbon box.  Its stage, its dynamic acting company and a fine audience are, of course, more important than the structure itself. On this stage I have seen, as a little girl, many great plays .

 

Teatr Polski w Poznaniu ma  piękną przeszłość i, przypuszczam, wielki problem, ale przede wszystkim muszę opisać wyjątkowe dzieje tej sceny.

Teatr został założony w roku 1875, w czasach zaborów, kiedy Polska była podzielona pomiędzy Prusy, Austrię i Rosję. Miasto Poznań należało do pruskiej części naszego państwa, nieistniejącego w XIX wieku.

_____

The Polish Theatre in Poznań has a fascinating history, a glorious past and, in my opinion, a big problem. But let me tell first about its origins.

The Polish Theatre in Poznań was founded in 1875, in the historic times of Polish annexation, when Poland was partitioned between Prussia, Austria and Russia and did not existed as an autonomous state. The city of  Poznań  was then part of Prussia.

“Mój” Teatr  został ulokowany w specjalnie wzniesionym budynku na ulicy Berlińskiej (obecnie 27 grudnia). Kto go wybudował w tych ciężkich czasach? Wyjaśnieniem jest napis „Naród sobie” / „The Nation Unto Itself”, którym ozdobiono fasadę budynku. Było wielu fundatorów i donatorów, między innymi znana aktorka Helena Modrzejewska / Helena Modjeska (Patrz zdjęcie poniżej), którzy ofiarowali pieniądze, a nawet swoje posiadłości w celu zrealizowania tego projektu. Modrzejewska / Modjeska kilka razy tutaj występowała.

_____

„My” theatre was established in a building  especially constructed for it, located on Berlin Street (currently December 27th Street). Who built it in such difficult and grim times? The inscription „Naród sobie” / „The Nation Unto Itself”  which adorns the theatre’s façade  provides the answer to this question. Many founders and benefactors have contributed to the theatre’s creation, donating  money or even their estates. One of such patrons was the famous actress Helena Modrzejewska / Modjeska, who performed in the theatre on several occasions.

Uzyskanie zgody pruskiego rządu na budowę nie było łatwe. Ostatecznie jej udzielono pod jednym warunkiem: „Budynek musi być schowany w głębi działki. Nie może stać z przodu ulicy”. Teatr Polski został wzniesiony na podwórzu bardzo wysokiej kamienicy (Spójrz na czerwoną strzałkę, która wskazuje ją na zdjęciu poniżej). Mimo to Teatr Polski „[…] stanowił ostoję polskiej tradycji i kultury, będąc znakiem oporu przeciwko polityce ograniczeń, uprawianej przez pruskich zaborców.” Ludzie kochali teatr i utrzymywali go przez długi czas.

_____

Obtaining permission from the Prussian government to build the theatre was not an easy task. In the end it was granted on one condition: The building had to be hidden deeply inside the plot,  behind the houses lining the street. Hence, the theatre was built in the back yard of a high apartment house (as indicated by a red arrow in photo below). In spite of all the obstacles and difficulties the theatre has been „[.] acting as a mainstay of Polish tradition and culture, and as a sign of resistance against the restrictive policies of the Prussian partition authorities. It has been loved by people and provided by them for a very long time.”

Teraz, w wolnej Polsce, ta frontowa kamienica nie istnieje. Częściowo uszkodzona w czasie II wojny światowej została całkowicie rozebrana przez lokalne władze w roku 1976. Teatr Polski odsłonił się i uzyskał obszerny plac! Miało to symboliczną wymowę.

Pamięć o inicjatywie starych mieszkańców-budowniczych z wolna zaciera się. W wolnej Polsce wyłoniła się idea ponownej zabudowy tego niezwykłego placu! Wybuchła gorąca dyskusja. Przedstawiciele lokalnych władz obiecali zachować otwartą przestrzeń przez Teatrem Polskim. Nikt nie wie, co to znaczy. W czasach pruskich teatr także miał otwarte przejście przez kamienicę (Możesz obejrzeć koniec tego pasażu na fotografii poniżej).

_____

Now in free Poland the apartment house which used to hide the theatre no longer exists. It had been partially destroyed during World War II and was completely dismantled by the local government in 1976. The Polish Theatre has been rendered visible, standing amid a spacious square! This fact had a symbolic meaning.

With time, the initiative of the city’s former inhabitants and builders has  vanished from peoples’ memory. The idea of returning the unusual square to its original state (that is, of constructing a tall structure in front of the theatre) has emerged in free Poland.  A sizzling discussion has begun. Although members of the local government have promised to preserve the open space in front of the building, it is not clear what that means, since originally there existed an open passage to the theatre through the apartment building as well. (The end of this passage may be seen in the photo below.)

Mój ulubiony teatr rzeczywiście ma problem.

_____

My favorite theatre indeed has a problem.

Grudzień / December

Grudzień w Polsce jest piękny.
December in Poland is a beautiful month.

Grudzień w Polsce jest niebezpieczny.
December in Poland is a dangerous month.

[Wolność / Freedom]

Pamiętaj. 13 grudnia 1981

Remember. December 13, 1981

Stan wojenny w Polsce

Martial Law in Poland

Wojsko przejęło kontrolę nad państwem w „obronie socjalizmu”.

The military took control in Poland to „defend socialism”.

Władze czuły się zagrożone przez „Solidarność”.

Authorities felt threatened by the” Solidarity” trade union.

 Przywódców „Solidarności” internowano.

The military placed leaders of „Solidarity” under arrest.

W Katowicach spacyfikowano kopalnię „Wujek”.

In Katowice, southern Poland, pacification of ‘Wujek’ coal mine took place.

9. mężczyzn zabito, 21. zostało rannych.

As a result 9 men were killed, 21 got injured.

[Photo by Erazm Ciołek]

Tysiące aresztowano i prześladowano.

Thousands were arrested and persecuted.

Ostateczna liczba udokumentowanych ofiar śmiertelnych wynosi 90 osób.

The total number of recorded deaths was 90 people

Milion osób opuściło Polskę.

One million people left Poland.

Stan wojenny został zakończony 22 czerwca 1983.

Martial Law was ended on July 22, 1983.

A poezja?

And what about poetry?

 

Dom / House

Wiersz Marii Cepeusz. Poem by Maria Cepeusz

[Bilingual Version]

The photograph was taken in Wilno / Vilnius / ווילנע

___________________________________________________________________________________

Dom II

W domu starców
mieszkają dzieci –
same sieroty.
Są piękne, złośliwe, łakome
i ciekawe świata,
który traci szczegóły i wygładza się
w dalekowzrocznych oczach:
jest kolorową ptaszarnią
lub drogą przez nieprzebyty las.
I tu, i tam pojawia się mama,
choćby po raz kolejny
chciała zniknąć z rodzinnego pliku.
W domu starców
dzieci znów są bezzębne,
lecz przed sobą mają przyszłość:
ukołyszę je do snu,
kiedy przyjdzie ich czas.

___________________________________________________________________________________

House II

In the old people’s home
children dwell –
all orphans.
Beautiful, nasty, greedy,
and curious about the world
which loses definition and sharpness
in farsighted eyes:
It is a colorful aviary
Or a path through an impenetrable forest.
Here and there a mother appears
Even though she yearns yet again
To disappear from  the family album.
In the old people’s home
Children are toothless again,
But their future lays open:
when the time comes
I will gently rock them to sleep.

Szpulka / A Spool

W zakamarkach Domu Kuncewiczów znalazłam amerykańską szpulkę

z brązową tasiemką.

In a dark corner of Maria and Jerzy Kuncewicz House I have found an American spool of brown ribbon.

W środku był negatyw czarno-białej fotografii.

Inside I found a negative of a black and white photo.

Wywołałam negatyw i zobaczyłam piękne zdjęcie  Marii.

I developed the negative and I saw a beautiful picture of Maria

Kto i dlaczego włożył „ją” do szpulki?

Who and why put „her” into this spool?

Małe tajemnice życia …

Life’s little secrets …