Jeszcze jeden przedstawiciel pisarskiej dynastii

[O Literackiej dynastii – ludziach pióra w rodzinach Marii i Jerzego Kuncewiczów, pisałam 21 sierpnia br. w kategorii „Maria Kuncewiczowa i jej rodzina”].

Autorem wyżej reprodukowanego dzieła pt. The Quality of Life jest Maciej Miszewski, znakomity architekt i pedagog akademicki, mąż Jadwigi z domu Szczepańskiej, siostry Jana Józefa Szczepańskiego . Książka znajduje się w księgozbiorze „Willi pod Wiewiórką”. Zamieszczam też plik graficzny z informacją o autorze, pochodzący z obwoluty książki..

Przy okazji cytuję  kilka zdań wyjętych ze strony http://www.polonia.co.za/ na temat Polaków w RPA.

„Pod koniec lat czterdziestych przybyła tutaj nowa fala imigrantów, głównie zdemobilizowanych żołnierzy polskich z Wielkiej Brytanii oraz obozów uciekinierów z Niemiec i Austrii. Nowi przybysze dali początek polskim organizacjom takim jak Związek Osadników Polskich, Koło Lotników, Stowarzyszenie Techników Polskich wraz z lokalnymi oddziałami w Kapsztadzie i Durbanie. Wielu z inżynierów miało znaczny wpływ na rozbudowę kraju tak jak prof. Michał Zakrzewski – twórca portu morskiego w Durbanie, prof. Stefan Smoleniec – dziekan wydziału mechanicznego na Uniwersytecie Witwatersrand, bracia Miszewscy. Maciej Miszewski, znany architekt jest współprojektantem teatru Nico Malan w Kapsztadzie. Andrzej Miszewski – później znany przemysłowiec, obaj odbyli służbę w bombowym lotnictwie polskim w Wielkiej Brytanii. Andrzej był pilotem Halifaxa, który dokonał, opisanego w filmie Heroes of Telemark, zrzutu norweskich komandosów, którzy zniszczyli niemieckie urządzenia do produkcji ciężkiej wody – podstawowego składnika do produkcji bomby atomowej.”

Portret rodzinny we wnętrzu

W salonie „Willi pod Wiewiórką” widzimy dwie postacie — są to Jan Józef Szczepański (bratanek Marii Kuncewiczowej z domu Szczepańskiej) oraz Piotr Kuncewicz (siostrzeniec Jerzego Kuncewicza, który nazwisko ojca „Mazurek” zmienił na nazwisko panieńskie matki „Kuncewicz”).

Jan Józef Szczepański był prezesem Związku Literatów Polskich, który rozwiązano jesienią r. 1983.

Piotr Kuncewicz został prezesem „nowego” ZLP utworzonego w miejsce zdelegalizowanego Związku. Władzę objął po prezesurze Haliny Auderskiej i Wojciecha Żukrowskiego. Opozycja określała ów ZLP jako „neo-zlep”. W tej sytuacji postanowiono utworzyć Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, jako kontynuację zlikwidowanego związku.

Zarówno członkowie, „nowego ZLP”, jak i SPP uważają się za spadkobierców Związku Zawodowego Literatów Polskich, który powstał w r.1920 z inicjatywy Stefana Żeromskiego. Kto ma rację?

[Stefan Żeromski, l. 20. XX w.]

„Związek Żeromskiego” —  Związek Zawodowy Literatów Polskich został powołany w celu obrony ekonomicznych interesów pisarzy oraz ich niezależności twórczej. Miał ponadto pośredniczyć w kontaktach twórców z władzami oraz ze związkami literatów za granicą. ZZLP został reaktywowany po II wojnie światowej: działał jako niezależne ugrupowanie zawodowe do r. 1949, do Zjazdu Szczecińskiego. W związku z proklamowaniem realizmu socjalistycznego w literaturze, Związek Literatów Polskich (pozbawiony w nazwie przymiotnika „Zawodowy”), przez ponad 30 kolejnych lat był kontrolowany przez władzę, która doprowadziła do ideologizacji głównego nurtu polskiego pisarstwa. Przełom nastąpił w roku 1980, kiedy wybrano całkowicie niezależne władze ZZLP z Janem Józefem Szczepańskim jako prezesem. W książce pt. Kadencja przedstawił on dramatyczny czas swojej prezesury, przypadającej na czas stanu wojennego, kiedy Szczepański bronił pisarzy przed prześladowaniami.

Nakręciliśmy w Domu Kuncewiczów film …

W roku 2007 powstał Kaukaski dywanik – kilkunastominutowy dokument fabularyzowany. Ekipa była jak najbardziej profesjonalna, złożona z absolwentów łódzkiej szkoły filmowej: obraz reżyserował Antoni Pałczyński, operatorem został Michał Pałka. Przez media zaprosiliśmy na plan aktorów. Zgłosiło się sporo wolontariuszy z Kazimierza, z okolic, a nawet z odległych miast. Bohaterką filmu była Zofia Siedlecka (1923 – 2008), gospodyni i przyjaciółka  Kuncewiczów. Jej opowiadanie o gospodarzach poprzedziły jednak sekwencje prezentujące urodę ogrodu i „Willi pod Wiewiórką”. Próbowaliśmy też otworzyć sceny z życia siedziby w dwudziestoleciu międzywojennym.

Tytuł filmu wyjaśnia się w sposób następujący. Otóż Zofia Siedlecka spędziła u boku umierającej Kuncewiczowej wiele godzin. Z obawy, że chora może spaść z łóżka, spała przez kilka nocy na podłodze, obok jej łóżka na kaukaskim dywaniku, aby ją w razie czego ochronić przed potłuczeniem.  Przy chorej ciotce czuwała też Anna Mańkowska, siostra pisarza Jana Józefa Szczepańskiego.

[Zdjęcia wykonał Paweł Romański]